Verleden en heden van de Sodaliteit
Op 29 november 1637 roept Jacob Clou, een premonstratenzer van de plaatselijke St. Niklaasabdij, samen met zijn confrater Jan Waterleet, pastoor van de Veurnse Sint-Niklaaskerk, en met Jan Tryoen, pastoor van de Sint-Walburgakerk, enkele jonge Veurnaars samen in de kapel van het Sint-Jansgasthuis. Hij heeft zich voorgenomen een broederschap te stichten, “de Sodaliteit van den Gekruisten Zaligmaker ende van Maria Zijne Bedruckte Moeder Staende bij Hem onder het Cruce op den Bergh van Calvarien”.
In die periode groeide de belangstelling voor de verering van het lijden van Christus. Voor Clou is het van in het begin uitdrukkelijk de bedoeling dat de leden van zijn broederschap “zich met de banden der vijf bloedighe wonden ende der liefde Godts aan den boom des crucen laten inbinden.”
Dit gebeurt tot op heden : nieuwe sodales worden met een koord verbonden met het Calvariekruis van de Sodaliteit. Daarbij wordt nog altijd hetzelfde gebed gelezen :
“O Heer Jezus Christus, Verlosser der wereld,
bind mij hier sterk in dit gezelschap onder het Kruis
en maak mij eraan vast,
opdat ik nooit door enige zonde van U worde gescheiden ;
maar door de verdiensten van uw vijf heilige wonden,
gezuiverd van alle zonden en vervuld met deugden,
moge komen tot het einde waartoe Gij mij geschapen hebt.
Amen.”
Amper vier weken later laten de eerste vijf jonge mannen zich “aan het kruis binden”. Nog geen week later komen er nog zeven bij. Op 21 februari 1638 zijn al 22 sodales ingebonden. In maart 1616 was hun aantal aangegroeid tot 116.
Het is duidelijk dat dit broederschap voor Clou als teken van deze verering van de Passie verder ieder jaar de door hem in 1626 opgerichte kruisweg zal organiseren.
In 1644 organiseren de Veurnse Capucijnen een processie om gespaard te worden van pest en oorlog; een veertigtal leden van de Sodaliteit nemen deel aan deze processie.
In 1646 neemt de Sodaliteit zelf het initiatief voor een boetprocessie. De boetelingen waren gekleed in een ruwe bruine boetepij en trokken met een zwaar kruis op hun schouders door de straten van Veurne.
De Sodaliteit bestaat nog altijd uit leken die hun wortels hebben in de Veurnse gemeenschap en zorg dragen voor de organisatie van de openbare vastenkruisweg en de Boetprocessie. Nieuwe leden worden selectief gerekruteerd uit Veurne en omgeving. Ze zijn lid voor het leven en dragen zorg voor het onderhoud en het behoud, de herstellingen, de restauratie en de vernieuwingsinitiatieven van kruisweg en Boetprocessie. Op 1 januari 2020 telde de Sodaliteit 51 leden.
De Sodaliteit is thans een vereniging zonder winstoogmerk naar Belgisch recht, met identificatienummer 3845/99. Het ondernemingsnummer waaronder deze v.z.w. is ingeschreven in de Kruispuntbank Ondernemingen, is 0465.497.060. De raad van bestuur telt 9 leden en bestaat uit een priester-directeur, een leken-prefect, een secretaris, een penningmeester, een verantwoordelijke voor de public-relations, twee leden die belast zijn met het materieel onderhoud en verder enkele gewone bestuursleden.